 |
Âu Kim Đài là công trình ngăn mặn, giữ ngọt, ứng phó với nước biển dâng, có tầm quan trọng rất lớn ở Ninh Bình. (ảnh ST) |
Tuy nhiên, công tác quản lý, vận hành hồ chứa
hiện nay đang đối diện với các thách thức do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu
và sự phát triển nóng các hoạt động kinh tế xã hội ở thượng lưu và hạ lưu hồ chứa.
Nhu cầu sử dụng nước tăng lên, hạ tầng kỹ thuật và cơ cấu phát triển kinh tế ở hạ du
thay đổi,… đòi hỏi yêu cầu phòng lũ hạ du cao hơn so với thiết kế ban đầu của hồ
chứa. Đặc biệt, trong đợt mưa, lũ do ảnh hưởng cơn Bão số 3 (Yagi) vừa qua đã bộc lộ
các bất cập trong quy trình vận hành và làm gia tăng thách thức đối với công tác quản
lý, vận hành hồ chứa nước hiện nay. Các hồ chứa xây dựng cách đây 30-40 đã bị
xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cao trong điều kiện mưa, lũ cực đoan, vượt tần
suất thiết kế (từ năm 2018 đến nay cả nước xả ra 34 sự cố về hồ, đập).
Sự cố cũng xảy
ra ngay cả với hồ chứa mới được xây dựng hoặc đang trong thời gian xây dựng (hồ
chứa Đắk N’Ting, tỉnh Đắk Nông; hồ chứa Đông Thanh, tỉnh Lâm Đồng)…
Để chủ động trong công tác quản lý, vận hành an toàn đập, hồ chứa thủy lợi và
an toàn hạ du đồng thời đảm bảo nhiệm vụ cấp nước của hồ chứa, ngày 13/11/2024
tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã tổ chức Hội nghị Quản lý, vận hành hồ chứa
thủy lợi (tham dự Hội nghị có đại diện Văn phòng Chính phủ, các Bộ, ngành liên
quan và các địa phương có đập, hồ chứa thủy lợi).
Tại Hội nghị, các ý kiến của cơ
quan quản lý, vận hành và chuyên gia đã đề cập đến những khó khăn, thách thức,
đồng thời cũng đề xuất các giải pháp quản lý, vận hành bảo đảm an toàn công trình và
hạ du hồ chứa, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo,
thực hiện một số nội dung sau:
Tập trung khảo sát, đánh giá tổng thể hồ chứa hiện nay, trong đó đánh giá cụ
thể về dung tích của hồ chứa, vùng tưới, diện tích thực đang phục vụ và các nhu cầu
sử dụng nước, nhu cầu khai thác đa mục tiêu để sử dụng hiệu quả hồ chứa; Rà soát, xây dựng lại quy trình vận hành, trong đó tập trung vào các hồ chứa
có cửa van, cần tính toán đến thượng lưu, hạ lưu, trách nhiệm vận hành trong các
tình huống khẩn cấp và phải gắn với lưu vực sông, bảo đảm an toàn công trình, an
toàn hạ du và khai thác tổng hợp hồ chứa.
Rà soát, đánh giá an toàn công trình, năng lực thoát lũ của tràn, có giải pháp
phù hợp nâng cao mức bảo đảm an toàn công trình và hạ du hồ chứa (như: nâng
dung tích phòng lũ, nâng cao năng lực xả, bố trí tràn sự cố,... và các biện pháp bảo
đảm an toàn ở hạ du khi hồ xả lũ).
Nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, đánh giá hiện trạng an toàn công
trình trước mùa mưa, lũ để quyết định phương án tích nước và giải pháp bảo đảm an
toàn công trình, hạ du hồ chứa; Chủ động các giải pháp quản lý, khai thác tổng hợp, phục vụ đa mục tiêu, sử
dụng hiệu quả hồ chứa, tối ưu hóa các nguồn lực, góp phần phát triển kinh tế bền vững.
Ứng dụng công nghệ tiên tiến, chuyển đổi số phục vụ quản lý vận hành;
nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo trong mùa mưa, lũ hướng tới vận hành thông
minh các hồ chứa (số liệu lượng mưa, mực nước, lưu lượng thực đo ở thượng nguồn,
mực nước, lưu lượng ở hạ du, tình hình ngập lụt hạ du…).
Tiếp tục bố trí kinh phí để thực hiện các quy định pháp luật về quản lý an
toàn đập; đầu tư sửa chữa, nâng cấp các đập, hồ chứa thủy lợi bị hư hỏng xuống cấp,
đặc biệt là công tác lập quy trình bảo trì và thực hiện bảo trì công trình; Tiếp tục rà soát năng lực của tổ chức, cá nhân khai thác hệ thống thủy lợi,
đào tạo nguồn nhân lực và nhân lực chất lượng cao làm chủ các công nghệ tiên tiến
trong thời gian tới.
Thực hiện nội dung được nêu tại văn bản trên của Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ngày 20/12/2024 UBND tỉnh ban hành văn bản 759/UBND-VP3 giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công ty TNHH Một thành viên
Khai thác công trình thuỷ lợi, UBND các huyện, thành phố theo thẩm quyền,
chức năng, nhiệm vụ được giao chủ động tổ chức thực hiện các nội dung theo yêu
cầu .
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các
đơn vị liên quan nghiên cứu, kịp thời tham mưu cho UBND tỉnh triển khai thực
hiện các giải pháp đảm bảo an toàn đập, hồ chứa thuỷ lợi thuộc thẩm quyền,
trách nhiệm của UBND tỉnh đảm bảo đúng quy định.